Τι είναι το Unix και γιατί είναι τόσο σημαντικό;

Τα περισσότερα λειτουργικά συστήματα ανήκουν σε ομάδες διαφορετικών “οικογενειών”. Εκτός από τα λειτουργικά που βασίζονται στα Windows NT της Microsoft, σχεδόν οτιδήποτε άλλο υπάρχει βασίζεται στο Unix.

Το Linux, το Mac OS X, το Android, το iOS, το Chrome OS, το Orbis OS του PlayStation 4 και οποιοδήποτε firmware τρέχει το ρούτερ σου, όλα αυτά τα λειτουργικά συστήματα βασίζονται στο Unix και ονομάζονται “Unix-like” λειτουργικά συστήματα.

Ο σχεδιασμός του Unix ζει μέχρι και σήμερα

Το Unix δημιουργήθηκε στα Bell Labs της AT&T στα μέσα με τέλη της δεκαετίας του 1960. Η αρχική έκδοση του Unix είχε κάποια σημαντικά χαρακτηριστικά σχεδίασης τα οποία ζουν μέχρι και σήμερα.

Το ένα από αυτά τα χαρακτηριστικά είναι η φιλοσοφία του Unix για τη δημιουργία μικρών modular utilities τα οποία κάνουν ένα πράγμα, αλλά το κάνουν καλά. Αν είσαι γνώριμος με το τερματικό του Linux, τότε γνωρίζεις σε τι απευθυνόμαστε – το σύστημα παρέχει έναν αριθμό από utilities τα οποία μπορούν να συνδυαστούν με διαφορετικούς τρόπους μέσω pipes και άλλων λειτουργιών για την εκτέλεση πιο σύνθετων εργασιών.

Ακόμα και τα πιο μεγάλα και γραφικά προγράμματα πιθανώς απαιτούν απλούστερα βοηθητικά utilities να τρέχουν στο background για να κάνουν “τις βαριές δουλειές”. Αυτό καθιστά τη διαδικασία της δημιουργίας των shell scripts πιο εύκολη, αφού συνδυάζουν απλά εργαλεία για να φτιάξουν περίπλοκα προγράμματα.

Διάβασε επίσης: Linux παιχνίδια: Τα καλύτερα διαθέσιμα games μέσω Steam

Το Unix έχει επίσης ένα ενιαίο σύστημα αρχείων το οποίο χρησιμοποιούν τα προγράμματα γι να επικοινωνούν μεταξύ τους. Γι ‘αυτό άλλωστε “όλα είναι ένα αρχείο” στο Linux – συμπεριλαμβανομένων των hardware drivers και των ειδικών αρχείων που παρέχουν πληροφορίες συστήματος ή άλλα δεδομένα.

Οι απόγονοι του Unix

Όπως και σε κάθε άλλη ιστορία που πάει πάνω από 40 χρόνια πίσω, η ιστορία του Unix και των απογόνων του είναι περίπλοκη. Για να διευκολύνουμε τα πράγματα, θα διαχωρίσουμε τους απογόνους του Unix σε δύο μέρη.

Το ένα μέρος των απογόνων του Unix δημιουργήθηκε σε μια ακαδημαϊκή κοινότητα. Το πρώτο ονομαζόταν BSD (Berkeley Software Distribution), ένα open-source Unix-like λειτουργικό σύστημα. Το BSD ζει μέχρι και σήμερα μέσω του FreeBSD, του NetBSD και του OpenBSD. Το NeXTStep ήταν επίσης βασισμένο στο αρχικό BSD και το Mac OS X της Apple ήταν βασισμένο στο NeXTStep και το iOS ήταν βασισμένο στο Mac OS X.

Πολλά άλλα λειτουργικά συστήματα, συμπεριλαμβανομένων του Orbis OS, το οποίο θα το βρεις στο PlayStasion 4, προέρχονται από τύπους του BSD λειτουργικού συστήματος.

Το GNU Project του Richard Stallman ξεκίνησε επίσης ως αντίδραση για τους περιοριστικούς όρους άδειας χρήσης λογισμικού της AT&T. Το MINIX ήταν ένα Unix-like λειτουργικό σύστημα τα οποίο δημιουργήθηκε για  εκπαιδευτικούς σκοπούς και το Linux εμπνεύστηκε από το MINIX. Το Linux που γνωρίζουμε σήμερα είναι GNU/Linux, καθώς φτιάχτηκε από το Linux kernel και από πολλά utilities του GNU. Το GNU/Linux δεν είναι ακριβώς ένας απόγονος του BSD, αλλά είναι απόγονος του Unix σχεδιασμού και πολλές ρίζες του πηγάζουν από την ακαδημαϊκή κοινότητα.

Πολλά λειτουργικά συστήματα σήμερα, συμπεριλαμβανομένων του Android, Chrome OS, Steam OS και πολλά ακόμα που τρέχουν σε συσκευές, είναι βασισμένα στο Linux.

Από την άλλη πλευρά, υπήρχαν και αρκετά εμπορικά Unix λειτουργικά συστήματα. AT&T UNIX, SCO UnixWare, Sun Microsystems Solaris, HP-UX, IBM AIX, SGI IRIX – πολλές μεγάλες επιχειρήσεις ήθελαν να δημιουργήσουν και να εκδώσουν άδειες χρήσης για τις δικές τους εκδόσεις Unix. Πολλές από αυτές δεν τις βρίσκεις πλέον, αλλά μερικές υπάρχουν μέχρι και σήμερα.

Η άνοδος του DOS και των Windows NT

Αρκετοί άνθρωποι ανέμεναν ότι το Unix θα γίνει το πρότυπο λειτουργικό σύστημα της βιομηχανίας, αλλά το DOS και οι υπολογιστές που ήταν συμβατή με τα IBM εξερράγησαν τελικά σε δημοτικότητα. Το DOS της Microsoft έγινε το πιο επιτυχημένο DOS από όλα τα υπόλοιπα. Το συγκεκριμένο DOS δεν βασίστηκε ποτέ στο Unix, γι ‘αυτά και τα Windows χρησιμοποιούν backslash για τις διαδρομές αρχείων ενώ οτιδήποτε άλλο χρησιμοποιεί ένα slash. Αυτή η απόφαση πάρθηκε πίσω στις αρχικές μέρες του DOS και οι μεταγενέστερες εκδόσεις των Windows την κληρονόμησαν.

Διάβασε επίσης: Οι καλύτερες Linux διανομές που υπάρχουν (2017)

Τα Windows 3.1, τα Windows 95, τα Windows 98 και τα Windows ME ήταν όλα βασισμένα στο DOS. Στη συνέχεια η Microsoft ξεκίνησε να κατασκευάζει ένα πιο μοντέρνο και σταθερό λειτουργικό σύστημα, το οποίο στη συνέχεια ονόμασε ως Windows NT (Windows New Technology). Τα Windows NT έφτασαν στα χέρια των ανθρώπων στη συνέχεια ως Windows XP και στις επιχειρήσεις ως Windows 2000 και Windows NT προτού από αυτά.

Όλα τα λειτουργικά συστήματα της Microsoft είναι βασισμένα στο Windows NT kernel σήμερα. Τα Windows 7, τα Windows 8, τα Windows RT, τα Windows Phone 8, τα Windows Server και το λειτουργικό που τρέχει στα Xbox One όλα χρησιμοποιούν το kernel των Windows NT. Σε αντίθεση με τα περισσότερα άλλα λειτουργικά συστήματα, τα Windows NT δεν βασίζονται στο Unix.

Η Microsoft δεν ξεκίνησε από το μηδέν φυσικά. Για να διατηρήσει τη συμβατότητα με το DOS και τα παλιά Windows προγράμματα, τα Windows NT κληρονόμησαν πολλές DOS συμβάσεις, όπως backslashes για τις διαδρομές αρχείων, συμβάσεις για τα γράμματα της μονάδας δίσκων κ.α.

Γιατί το Unix μετράει

Παρατήρησες ποτέ το τερματικό του Mac OS X ή το σύστημα αρχείων του και αισθάνθηκες ότι θυμίζει αυτό το Linux; Σου κίνησε την περιέργεια που είναι και τα δύο εντελώς διαφορετικά από τα Windows; Αυτό γίνεται επειδή τόσο το Mac OS X όσο και το Linux βασίζονται στο Unix.

Γνωρίζοντας την ιστορία του Unix σε βοηθάει να καταλάβεις πως ξεκίνησαν τα λειτουργικά συστήματα και γιατί τα περισσότερα έχουν τόσα κοινά μεταξύ τους. Σε βοηθάει επίσης να καταλάβεις πως στον κόσμο της τεχνολογίας, δεν υπάρχουν μόνο τα Windows, αλλά και εκατοντάδες άλλα εντυπωσιακά και καταπληκτικά λειτουργικά συστήματα που χρησιμοποιούν εκατομμύρια χρήστες.

Αυτή φυσικά ήταν η σύντομη ιστορία, υπάρχουν πολλά ακόμα που μπορείς να μάθεις για τα σημερινά λειτουργικά συστήματα, την ιστορία τους και τους απογόνους τους. Μια καλή αρχή θα ήταν αν ξεκινούσες με το Revolution OS (ντοκιμαντέρ με ελληνικούς υπότιτλους):

Το ντοκιμαντέρ του 2001 Revolution OS εξιστορεί την εικοσαετή ιστορία του GNU, του Linux και του ανοιχτού κώδικα. Κεντρικός πρωταγωνιστής ο εικονιζόμενος Richard Matthew Stallman, ιδρυτής του κινήματος ελεύθερου λογισμικού και ακτιβιστής υπέρ της ελεύθερης διακίνησής του.

Μέσα από τις αφηγήσεις των πρωταγωνιστών καταγράφεται η πορεία του ελεύθερου λογισμικού, από την πρώτη ανταρσία ενάντια στη διοίκηση του διάσημου αμερικανικού τεχνολογικού ινστιτούτου MIT μέχρι τα σημερινά ελεύθερα προϊόντα της παγκόσμιας διαδικτυακής κοινότητας — κώδικες μέσα από τους οποίους ενδεχομένως προβάλλεται το ντοκιμαντέρ αυτό στις οθόνες των αναγνωστών.